Rěčne kućiki

Dać abo dajić

W staršim serbskim šlagru wo zbožownym Janku powědaše so bajka Grimmec bratrow: Jank bě sej zasłužił wulku dulu złota, ale dokelž bě trochu hłupikojty, zaměni ju po puću domoj na konja, toho na kruwu, tu na swinjo, swinjo na husycu atd. Při tym napadny mi žortne misnjenje, kiž bě so tekstarjej stało. Interpretka spěwaše cyle chutnje: „A za swinjo daješe swoju šaku“. Měnjene bě wězo, zo bě tu šaku za te swinjo dał, a njebě ju dajił. Tutón mały přikład pokazuje nam, kajke pasle su w skłonjowanju słowjesa dać schowane – hdyž njekedźbujemy, zaměnimy někotre formy cyle skoku z formami werba dajić. A to so w 3. wosobje mnohoty we wobchadnej rěči samo jara husto stawa. Samo w nowinach móžemy čitać: „Štož čłonojo Pawka na seminarach nawuknu, woni doma dale daja.“ Prawa forma rěka tu dadźa – tajke zasunjene mamy hišće w někotrych dalšich werbach: woni jědźa, wědźa, chcedźa a smědźa. W Kulowskich stronach wšak je so tutón muster hišće bóle rozšěrił: Tak su so při slědźenjach za Serbski rěčny atlas w 1960tych lětach zapisali tež formy kaž pisadźa abo spěwadźa. Za spisownu rěč pak płaći jako prawidłowne jenož: woni dadźa dźěćom šokoladu. A w tym je rozdźěl k werbej dajić, wšak prajimy cyle prawje a spisownje: Hdyž je přewjele šokolady, so dźěći z njej daja.

S. Wölkowa

temy: słowa podobne po woznamje abo formje, gramatika

klučowe słowa: werb, konjugacija, wobchadna rěč

hesła: dać, dajić