Zerja a směrki

Lěto so na kónc chila a dny su dźeń a krótše, wopušćamy dom póćmje a nawróćamy so póćmje. To je mi składnosć, přemyslować wo času přechoda mjez swětłom a ćmu, dnjom a nocu a nawopak. Je mjenujcy zajimawe, zo je sej serbšćina wobchowała za to wšelake wurazy: Rano su to zerja a wječor směrki. Wuraz zerja ma něšto z widźenjom činić, podobnje kaž wobzor ‚horicont‘ abo nazor, němsce „Anschauung“. Wo zerjach prajimy, zo wone schadźeja – swětlina, w kotrejž je po ćmowej nocy zaso něšto widźeć, mjenujcy dale a bóle horje na njebjo stupa. Ćišinski pak je basnił: „Zerja so šěrja.“ Njewěm hač je z tym měnjena šěra barba – podobnje kaž w němskim „Morgengrauen“ – abo zo so zerja rozšěrjeja.

Wječorne směrki na druhim boku maja etymologiski zwisk z mrokom, mróčelu abo zamróčenjom – potajkim z ćmu. A tuž njeje dźiwne, zo prajimy: Směrki padaja – ćma lěha so na swět a poněčim zhubi so w njej tež poslednja pruha słónca na zapadźe.

Ale njetrjebamy zrudni być, wšak na druhi dźeń nowe ranje swita a zaso zerja schadźeja.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, słowa podobne po woznamje abo formje

klučowe słowa: wobrot, substantiw

hesła: zerja, směrki, Morgengrauen, Abenddämmerung, Dämmerung