Špocěrom hić

Runje nětko w nalěću při rjanym wjedrje dźemy rady a husto špocěrom. Za spisownorěčne so wuchodźować abo wujězdźować praju we wobchadnej rěči špocěrom hić abo špocěrom jěć. Někotre přikłady ze špocěrom namakamy tež w serbskej literaturje, na př. w powědančku „Sobotu wječor doma“ Angele Stachoweje: „Pozdźišo dźěše wona hišće raz sama špocěrom, na pućach mjez łukami zady wsy…“ Wězo je konstrukcija z němčiny přewzata, ale wo wjele zajimawša je kóncowka -om pola špocěrom, kotraž dopomina na instrumentalnu kóncowku maskulinych substantiwow, kaž w z lodom, z kolesom a podobne. Nimamy pak pola špocěrom hić žanu prepoziciju. Z přikładom bychu móhli za tajku formu dźensniše adwerby kaž změrom abo spokojom być, wobstejace z něhdyšich substantiwow, kotrež su z prepoziciju hromadźe zrostli, z měrom k změrom. Tež špocěrom móžemy potajkim jako adwerb wobhladować.

Nimo toho ekstistowaše něhdy stary słowjanski instrumental městna, kotryž je so bjez prepozicije tworił. Tajki dźensa w serbšćinje wjace nimamy, ale w druhich słowjanskich rěčach, hlej rusce идти лесом za ‚přez lěs hić‘.

L. Šołćic

temy: regionalne rozdźěle w serbšćinje, pochad słowow, gramatika

klučowe słowa: wobchadna rěč, wliw němčiny, němčina, požčonka, adwerb

hesła: špocěrom hić, špocěrom jěć, wuchodźować so, wujězdźować so