Pomazki

Njedawno sym čitała wo někim, kiž chlěb na tołste burske pokruty kraje, hdyž chlěb krajaca mašina njefunguje. Tu pak něšto trjechić njemóže, wšak je pokruta słowo za cyły chlěb – němsce je to „Laib“ – a tute „Laib“ je samo přiwuzne ze serbskim chlěbom a z jeho wotpowědnikami w druhich słowjanskich rěčach. Što pak nětko dóstanjemy, hdyž tu pokrutu rozkrajemy?

Mi su najbóle znate pomazki – tele mjeno pokazuje na to, zo so chlěb rady pomaza z butru, twarohom abo druhimi dobrymi wěcami, zo by so derje suwał. Dalše pomjenowanje za rezultat chlěbkraća su skiby abo skibki – w srjedźnej Łužicy tute pomjenowanje samo přewažuje. Skibki so wězo tež wot tykanca kraja, nic pak pomazki. Same słowo skiba zwisuje z němskim słowom „Scheibe“. A mamy samo hišće třeću móžnosć – a to su wokoleńcy abo wokoleńčki – tu rozumimy na prěni pohlad, zwotkel so słowo bjerje, wokoleńca nastanje, hdyž kraješ wokoło cyłeho chlěba – a hdyž pomyslimy na to, kajke běchu prjedy burske pokruty chlěba, je jasne, kak tomu je z wokoleńcu husto prawje wulka pomazka abo skiba chlěba měnjena.

Radlubin pisa wo sprawnych a wobšudnych korčmarjach: Jedyn dawa kopatu, druhi krótku měru, jedyn kraje wokoleńcy přez cyły chlěb, druhi přikrawa, hdźežkuli so hodźi, jedyn dawa za pjenjezy tež mjasa, druhi poskića za mjaso tež kosće a kožu.

S. Wölkowa

temy: słowa podobne po woznamje abo formje, regionalne rozdźěle w serbšćinje, pochad słowow

klučowe słowa: substantiw

hesła: pomazki, pokruta, Scheibe, Brot, chlěb, skiba, skibka, wokoleńca