genitiwny subjekt
„Běchmy kaž wulka swójba. Skónčnje je někoho było, kotryž nas rozumi.“
Mam brjušebolenje z tutej sadu. Je někoho było je konstrukcija z njewšědnym genitiwom w subjekće sady – k tomu małe wujasnjenje: Subjekt je wěc abo zjaw abo wosoba, kotrejž sada někajki staw abo někajku činitosć připisuje, potajkim na přikład nan w sadźe nan čita knihu. Subjekt steji w hornjoserbšćinje zwjetša w nominatiwje (1. padźe). Su pak wěste wuwzaća. Jónu móžemy genitiw wužiwać w padźe negacije. Prawje potajkim je: Njeje wučerjow. Njeje pěknych dźěći. Njeje tam nikoho było, kiž by nas rozumił. Hdyž njeje sada negowana, móže subjekt w genitiwje stać, hdyž měnimy wěste mnóstwo něčeho, a při tym dźe zwjetša wo někajke maćizny, abo někajke wěcy, zwjetša chětro wulke mnóstwo: Bě tam wody. Lětsa je slowkow. Dešćika so dźe. Dźensa je so sněha našło. A nowy „Pućnik po hornjoserbšćinje“ skedźbnja na to, zo wustupuje genitiwny subjekt w njenegowanych sadach předewšěm w retoriskich prašenjach, na přikład: Hač je hišće tajkich woporniwych ludźi? Móže da hdźe być lěpšeho wotpočinka?
Myslu sej, zo w našej na spočatku citowanej sadźe žane z tych wuměnjenjow njepřitrjechi, a tuž bych tu doporučiła wužiwać subjekt w nominatiwje: Skónčnje je tu něchtó był, kotryž nas rozumi.
S. Wölkowa
temy: gramatika