Swětadaloki

W dobje globalizacije słyšimy přeco zaso wo zjawach a aktiwitach, kotrež potrjechja cyły swět. Němc wužiwa tu adjektiw „weltweit“, a kak prajimy najlěpje serbsce? Słownik poskića tu jako ekwiwalent zestajenku swětadaloki abo swětodaloki, a tute słowo namakamy tež w najnowšim času w nowinach a fachowych tekstach. Tola mi so tón wuraz prawje njelubi, wón je direktnje přenjeseny z němčiny a po mojim měnjenju njeporadźeny. Zaleži to na tym, zo němske „weit“ w tutym adjektiwje nima woznam „fern“, štož by woprawdźe było ‚daloki‘, ale skerje rěka něšto kaž „ausgedehnt“ – ‚wobšěrny‘ abo ‚šěroki‘. Radšo bych namjetowała, so tu pušćić němskich myslowych strukturow a w kontekstowym zwisku přełožować. Tak budźe „weltweite Anerkennung“ – připóznaće po cyłym swěće, za „weltweite Ausschreibung“ móžemy prajić mjezynarodne wupisanje, swětadaloki wuznam njeje ničo druhe hač swětowy wuznam, a „weltweite Klimaerwärmung“ přełožimy najlěpje jako globalne woćoplenje klimy. Trjebamy jenož kusk kreatiwnosće. Připódla prajene: Tež pólšćina a čěšćina wuńdźetej bjez direktneho wotpowědnika za němske „weltweit“.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa

klučowe słowa: adjektiw, kalka, němčina

hesła: swětadaloki, weltweit, weit, swětowy