Rěčne kućiki

Njebohi

Njedawno słyšach tute wuprajenje: „Poprawom njebychmy směli prajić, zo je něchtó njebohi – wón wšak je nětko pola Boha, potajkim njeje nje-bohi.“ Što k tomu rěčespytnicy praja? Wšitke słowa kaž Bóh, bohaty, wbohi, zbožo, njebohi abo njebožatko maja identiski korjeń w prasłowjanskej rěči, mjenujcy *bogъ. Ale hižo tehdy rozeznawachu naši słowjanscy prjedownicy tři wšelake woznamy: Słowo *bogъ wužiwachu sprěnja w zmysle ,bohatstwo, kubło, derjeměćeʻ (přirunaj bohaty, zbožo); druhi woznam bě ,nadzemska bytosćʻ (dźensa Bóh) a měnjeny bě tón, kotryž – w tehdyšich předstawach – bohatstwo a derjeměće přidźěluje. Třeće spočatne słowo *bogъ bě adjektiw z woznamom ,bědnyʻ; znaty wobrot je na přikład wbohi raws. Negěrowany adjektiw njebohi, kotryž wužiwamy dźensa w zmysle ,zemrětyʻ zwuraznja potajkim, zo něchtó wjace wbohi abo bědny njeje; potrjecheny je wućerpjeł. A tole so kryje z křesćanskej předstawu wo smjerći.

Njesměmy adjektiw njebohi ze słowom Bóh z dźensnišeho wida zwjazać. Hladajo na rěčne wuwiće smy widźeli, zo njeje žadyn přećiwk mjez słowomaj Bóh a njebohi.

A. Pohončowa

temy: pochad słowow

klučowe słowa: adjektiw

hesła: njebohi, wbohi, bědny, tod, verstorben, Bóh, zbožo