Rěčne kućiki

Změna a na e (1)

Husto słyšimy formy kaž: „Wón je z přećelami po puću“ město: „Wón je z přećelemi po puću“, dwaj tydźenjaj město dwaj tydźenjej. Wuběr přikładow wam pokazuje, wo čo dźe, mjenujcy wo změnu wokala a do e. Tuta změna je w spisownej rěči a jeje ertnym trjebanju obligatoriska, w dialektach je wona rozdźělnje rozšěrjena. Změna a na e wustupuje mjez mjechkimaj konsonantomaj. Mjechke konsonanty su wšitke tajke, kotrež pisamy z hóčku abo smužku (na přikład š, ć abo ń) abo po kotrychž pisamy j jako znamjo mjechkosće (na přikład w słowje pomjenowanje). Tež l je mjechke. Hižo ćešo spóznajemy mjechke konsonanty, kotrež na kóncu słowa steja a jako tajke markěrowane njejsu, kaž na přikład r abo p w słowach wučer, farar abo kołp. W deklinaciji zasunjemy tu před kóncowku j; na tym spóznajemy jich prěnjotnu mjechkosć: wučerja, fararja abo kołpja. Tohodla potajkim změni so kóncowka -ami na -emi w přikładach kaž z nochćemi, z łódźemi, z łopačemi, z přećelemi, z wučerjemi, z kołpjemi atd. Samsne płaći za dualowu kóncowku -aj, kotraž so po mjechkim konsonanće na -ej přeměnja: dwaj tydźenjej, dwaj konjej, dwaj mužej.

A. Pohončowa

temy: gramatika, pochad słowow, regionalne rozdźěle w serbšćinje

klučowe słowa: deklinacija, alternacija, instrumental plurala, dual

hesła: -ami, -emi, dual, tydźenjej, konjej, mužej