Sprachecken

Pomazki

Njedawno sym čitała wo někim, kiž chlěb na tołste burske pokruty kraje, hdyž chlěb krajaca mašina njefunguje. Tu pak něšto trjechić njemóže, wšak je pokruta słowo za cyły chlěb – němsce je to „Laib“ – a tute „Laib“ je samo přiwuzne ze serbskim chlěbom a z jeho wotpowědnikami w druhich słowjanskich rěčach. Što pak nětko dóstanjemy, hdyž tu pokrutu rozkrajemy?

Mi su najbóle znate pomazki – tele mjeno pokazuje na to, zo so chlěb rady pomaza z butru, twarohom abo druhimi dobrymi wěcami, zo by so derje suwał. Dalše pomjenowanje za rezultat chlěbkraća su skiby abo skibki – w srjedźnej Łužicy tute pomjenowanje samo přewažuje. Skibki so wězo tež wot tykanca kraja, nic pak pomazki. Same słowo skiba zwisuje z němskim słowom „Scheibe“. A mamy samo hišće třeću móžnosć – a to su wokoleńcy abo wokoleńčki – tu rozumimy na prěni pohlad, zwotkel so słowo bjerje, wokoleńca nastanje, hdyž kraješ wokoło cyłeho chlěba – a hdyž pomyslimy na to, kajke běchu prjedy burske pokruty chlěba, je jasne, kak tomu je z wokoleńcu husto prawje wulka pomazka abo skiba chlěba měnjena.

Radlubin pisa wo sprawnych a wobšudnych korčmarjach: Jedyn dawa kopatu, druhi krótku měru, jedyn kraje wokoleńcy přez cyły chlěb, druhi přikrawa, hdźežkuli so hodźi, jedyn dawa za pjenjezy tež mjasa, druhi poskića za mjaso tež kosće a kožu.

S. Wölkowa

Themen: Sinnverwandte und ähnliche Wörter, Regionale Unterschiede im Sorbischen, Herkunft der Wörter

Schlüsselwörter: Substantiv

Wörter: pomazki, pokruta, Scheibe, Brot, chlěb, skiba, skibka, wokoleńca